Author: Thi Le

“In the months that followed, I found myself always wanting to be somewhere other than where I was. If I was at work, I’d wish I were at home. If I was in the apartment, I couldn’t wait to get out of it. If a taxi I had hailed was stuck in traffic for over a minute, I got out and walked. I felt best when I was on the move, going someplace rather than being there….”

What keeps you alive? A person whom you love — perhaps a family you grow up in, a friend, or a spouse? A place to be — your home, or your hometown? A goal achieved — to graduate on time, to explore the world, or to settle down? What keeps you alive?

For me, I don’t know, because right now I don’t feel as alive as I would love to. Beside the facts than days are getting shorter, they also become dull. Nothing much more than checking things off the list. I want to be on the move. I want to keep moving, except that doesn’t help me as much as I expect it to be.

The Glass Castle doesn’t have anything to do with a physical gorgeous glass castle, nor with princes and princesses, nor with any kinds of luxury. Indeed, it was a continuous adventure of a family from the deserts to mountains and then to New York City. A family with a mom escaping responsibilities of raising a family and a dad who was an alcoholic.

Resilience: an ability to recover from or adjust easily to misfortune or change. The Walls kids didn’t choose to be on an adventure. Not when the family had no money and the one reason to be on the move was to escape debts brought about by their drunk dad. The Walls kids didn’t choose to live up the mountain in West Virginia where layers of jackets couldn’t help in a house of no heater. Where there was no running water. Where there was a backyard filled with trash for there was not enough money to pay the fee of getting rid of garbage. Where there were eyes settling on wrong places on a girl’s body, and hands that made them fight. The Walls kids didn’t choose to live such lives. But they did, and they managed to get out of it.

Resilience perhaps is the glass castle that those kids built up over the years. I was most impressed and moved to tears when reading about how Jeannette saved up money for not only herself but her siblings to move to New York to have a different life. Yes, she worked hard for the money, but when she got robbed, by the dad who was too drunk to make money, it was resilience that made her keep going.

What keeps them alive? On the adventure, the glass castle that Jeannette dad had always promised gave them hope. But when disappointment filled in from time to time, what then?

Jeannette Walls’ husband believed that every interesting person has a past. I’d say every person has a past that matters. So much that they all have to be written down. Jeannette reminds me of how the past doesn’t define one, but it builds one up. The glass castle is the one that is inside each of the Walls kids, the story of homelessness, of starvation, of hopelessness, yet they all transformed into gorgeousness because the kids were loyal to each other, and despite however flawed the parents can be, there was still love that fueled.

I did it. I watched 13 reasons why, the whole season, in just one sitting. The whole damn thing, yes. And you know, even though I have no good movie taste and everybody says, “Only the first season is good,” I don’t care. Season 3 blowed my mind in a critical time of my life.

I have been back to America for the school year almost a month now. And I thought being back would do me best, and clearly I was doing great during the first week or two, but that did not last long. It is a real challenge to take care of myself when there’s no commitment. I realize making friends is something I really have to try. And now that I feel lonely, I don’t want to but effort in anything. I’m home, alone most of the time. I tried getting help, but I don’t know what to say. What to say when I can’t even put myself together? What to say when I cannot even write about it. When I can’t even understand what’s going on in my life and in my mind?

13 reasons why season 3 (13SS3 for short haha) teaches me, or reminds me, one big lesson. The greater your pain is, the more you are capable of. I mean, the more violent you are capable of. Some people took that on themselves — some have suicidal behaviors, some give themselves in to drugs, to sex, to aggressiveness, whatever make them feel most “comfortable”. Some people took that on other people. They hurt their brothers and sisters, forgetting after all each person is a human being. They abuse, verbally or sexually, those over whom they can take control. Some use others. Some help others because that’s the only way they can help themselves.

One thing I remember the most from The Silent Patient (sorry I don’t know the author name. I’ll have to look it up, but not now), a thriller I read in one sitting, is that we learn psychology because we want to know what’s wrong with us. Why we do what we do. Why we treat other people the way we did. We want the way out. We need help. That’s me. I have come to psychology because I knew it’s the only way to get out, out of my mind and to find the truth. The truth about who I am capable of. Of course, I didn’t do anything too terrible, I suppose. But I know I will some day if I don’t learn to control myself.

13SS3, those kids are broken. To thousands of pieces. They try to amend, yes, but how? They connect because of their secrets, and what kinds of secrets can kids have? A lot. And that’s why it’s serious. That’s why I call it “pain”. Kids are different from adults. Adults want things to be simple. Many give in even though they are powerful. They want to be left alone. They want to protect their families and be rightfully responsible for whatever they have authority over. Peace. And I suppose that’s how they stop seeing things. I have always wondered why my parents never asked me about the marks on my arm when it was sooo obvious to see. Why they didn’t say anything? Did they know? And did they not want to believe that their daughter could be capable of something like that — of hurting herself? Or they just shrugged it off because I was just a teenager and teenagers behave like shit?

The greater the pain, the more you want to hide, and that’s when it becomes serious and inescapable. Tyler Down didn’t do anything wrong. Or he might have. He stood up for himself and for others. He took the rights to hurt people out of the hands of those doing it. But hey, did he deserve to be raped and harassed so awfully? No. And how did he deal with it? He hid it, but not so well.

A person with great pain cannot hide it. They never tell you, but the clues are oblivious if you truly want to reach out.

No spoiler alert because I’m not gonna spoil anything. Please just watch it. It’s painful, at least to me because I can see myself in every single one of those students who pretended things were good, but please watch it and please understand. It’s heavy because it’s the truth.

As I watch through it, I think of my role as a leader on campus. As a leader and vice president of CCF. As a leader when working with the title Student Ambassador. As a leader to all international students and all the tutees I will be with — not that I’m taking authority. A leader to me is someone who has been there and will help those who follow (oh well don’t judge. There’s more on the table. I’m just summarizing one of them). How many of them are going through hell? Can you tell? I can’t. And many times I blamed myself for that. People say it’s okay. It’s freaking not okay. It’s real life. It’s real stuffs. You have to care for others because that’s how you survive.

I was left alone in the house, and to a certain extent, I chose that. I chose to be broken and it’s me that breaks myself. I didn’t reach out, because I was in this arbitrary pain which I can never explain. I feel lonely and don’t know why. I feel this and that and yes I cannot find a person who I can fully trust to share it with. I cannot picture anyone who will respond the way I expect them to, and who can help, after all. I realize if they are not on a mission to be nice people, what will that leave me? Alone. Because I isolate myself. Because I’m afraid people will look at me with pity. It’ll change everything they have thought of me. And eventually no one put too much effort in someone who never speaks up their pains. If you never say it, nobody can see it. And that’s where the world leave you. That’s how I have left many of my friends.

Tyler Down made the greatest impression in me because I can find many of hims in my life — with secrets and fears — yet hardly any one takes it seriously. I also learn a lot from each of the other characters. Clay Jensen is that one person I never understand, but I do know that even though he had little power, he changed the most because he genuinely cared. Yes, he did, despite sometimes acting out of selfishness, of wanting to help himself. Justin Foley knew he was broken and he did what it took to protect his friends. Jessica Davis was brave. She’s a survivor, and she will continue to be one and be inspirational (I mean, people like her in real life, not specifically Jessica Davis character). Zach Dempsey, Alex Standall, Bryce Walker, Montgomery de la Cruz, Nora Walker, Ani (I cannot remember her name), and more and more people, you name it, each of them had the kinds of pain that break them into pieces at night and had the courage to amend their broken souls in the morning, trying to understand others’. Why in the end Mrs. Walker and Mrs. Baker decided to see each other, although one was the mother of a rapist and one of the victim. Their kids died. And despite whatever happened in their lifetime when alive, they were still sons and daughters of two never-stopped-trying parents. The kids defend for each other and eventually for Clay, because despite the pain and the loss, they are still human. They might be capable of killing, yes, but aren’t they capable of loving also? They have the heart of human beings. That soft heart.

Let me leave you with this last thought. You never know what someone is capable of. Some people are cruel, but they can genuinely love and can change. Some people show kindness, but kindness can turn to hatred once love is outweighed by pain. Some people fail to live up to your expectations, but that doesn’t mean they fail to live for you. We all try our best in this world. We make mistakes at times. So please listen and forgive if you can (don’t push yourself too hard, though) before it’s too late. Because you never know what they are capable of.

If you wonder where this leaves me, well, it’s a reminder to myself too, isn’t it?

Every time I step out of the house is a time my life at risk. Or even if I stay at home. Oh don’t freak out, I just say it as a statement true for everybody.

I think people, especially me, have been taking their lives for granted. I never think much about safety. If I can go places, I don’t care much about not making it home after those trips. It’s fun, and that’s what I want to know.

One time, though, my parents called and told me I need to be careful.

Don’t worry, I won’t die that soon.

But how am I so sure? And I realized I might die more than I dared to think about. On the bus to school. On the plane. That one time when I went scuba diving. That one time when I went to San Juan Island. Every journey bears the risk of death, but I never take it seriously and never feel grateful for another day to live. I think it’s obvious that I will go to school tomorrow and work the day after, and I will graduate and get a job and maybe study for my master degree. All those things, I have planned too far ahead, but never for a second simply think about my life.

The same thing with my health. I have started eating healthier and taking enough sleep and working out a good amount. Because why can I be so sure that I will make it through college if I never know how to rest and balance? I’m at that age when everybody has strength to do everything, but hey many people have died because they thought they were too strong nothing could ever let them down, and in fact everything can let you down.

So, before you think about career and success, think twice about your life right now and see if you’re doing it right. You have one life to live for all the joys on Earth, don’t shorten it because it’s already really short.

But don’t be too careful, okay? Because you only have one life, just have as much fun as you can and work as hard as you want. Do all those things and go to all those places, but please with responsibility. No need for careful plans (it’s not fun to plan everything), but please be aware that you, only you, are responsible for your life.

Hôm nọ mình tự học môn Kinh tế (Economics) ở trên mạng, chưa học xong gì cả nhưng có một đoạn làm mình nhớ hoài nên nghĩ là chia sẻ để ai muốn biết sẽ biết.

Hoặc có thể ai cũng biết rồi chỉ có mình vừa nhận ra thôi.

Thì nó là vầy. Trong kinh doanh hay buôn bán, ở bất kỳ thị trường nào, mọi giao dịch đều được xây dựng dựa trên niềm tin. Anh tin một pound táo của anh có giá trị xứng đáng với $2, và tôi cũng tin như vậy, nên chúng ta trao đổi. Anh tin tờ $2 của tôi có giá trị (nôm na là tiền thật), ít nhất là mức độ trong nước, và với những đồng tiền lớn như đô la Mỹ hay bảng Anh thì có giá trị ở cả thị trường quốc tế. Và thế là chúng ta đổi 1 pound táo và $2.

Một điều khác nữa trong giao dịch này đó là người mua muốn cái người bán có và ngược lại. Giao dịch sẽ không bao giờ thành công nếu một trong hai không công nhận mình cần hay muốn thứ kia.

Thực ra đây không phải cái gì quá mới mẻ đâu, nhưng khi suy nghĩ về tự do trong buôn bán thì nó hay đấy chứ. Mình hay nói, “dòng tiền không luân chuyển thì tiền không có giá trị.” Thì đúng là vậy thật. Nếu một triệu đô la Mỹ được giữ ở nhà thì dù đó có là một triệu đô đi nữa, nó cũng không có giá trị gì cả. Nó không sinh ra vật chất, nó không trao đổi để đem lại lợi ích cho người có nó. Không có sản xuất, không có dịch vụ, không có thương vụ. Nó chỉ có giá trị nếu người ta tin như vậy thôi.

Đồng tiền Việt Nam đang mất giá trầm trọng. Mình vẫn chưa tìm hiểu kỹ để xem vậy nghĩa là thế nào, có thể có nhiều nguyên do từ chế độ nhà nước tới kinh tế thị trường. Nhưng mình nghĩ yếu tố niềm tin cũng quyết định kha khá. Khi càng nhiều người không tin rằng tiền Việt Nam có thể dùng để trao đổi hàng hoá, và thay vào đó là dùng các loại tiền lớn hơn, thì bùm 💥 sẽ càng nhiều người nghĩ “50 ngàn của anh không xứng với vài lạng táo của tôi đâu.”

Thật ra mình chỉ học lỏm đây kia từ sách từ youtube một vài thứ về tiền bạc thôi chứ chưa từng học qua trường lớp và không có kinh nghiệm trên thương trường. Nhưng mình nghĩ thật ra kinh doanh người ta ví với chiến trường thế chứ không phải đâu. Có thể nhiều người chà đạp lên nhau để có được tiền, nhưng một sự thật là đồng tiền có giá trị vì mọi người cùng thống nhất về giá trị của nó. Trade-off là một từ rất hay mình học được từ kênh youtube về Economics đó. Không có cách nào anh vừa có tiền mà vẫn vừa có táo, trừ khi người bán hàng lơ đãng chỉ lo xem điện thoại mà quên lấy tiền thôi. Anh phải mất đi tiền thì mới có táo. Anh kia phải mất táo mới lấy được tiền.

Mọi sự xảy ra đều là quyền lựa chọn của họ. Free-will. Vậy thôi.

.

.

.

.

Hôm trước đó nữa cũng có đọc về bitcoin khá là hay ho. Sẽ tìm hiểu thêm để hiểu nó như nào. Thật ra mình biết về bitcoin rồi mới tìm sách để đọc, nhưng vì trước đó toàn đọc tiếng Anh mà không hiểu các từ chuyên môn dịch ra tiếng Việt thế nào (my bad, my bad) nên lúc đọc sách tiếng Việt về nó mình chỉ biết bó tay, không link được cái mình biết sẵn và thông tin được cho gì cả. Nên là thôi giờ quyết tâm học lại và học có tâm hơn nha ^^.

Hôm nọ nghĩ là lâu lắm rồi mình chưa làm bài toán khó nào, nhớ cái cảm giác cứ phải ngồi nghĩ quá. Lần cuối làm cái gì đó thiệt khó thì chắc là lớp 10, sau này cái gì khó cũng là mấy môn xã hội, mà khó theo kiểu kiên trì thì sẽ được, chứ không cần sự thông minh, theo mình là vậy =))))

Nên là ừa, thiếu toán thì mình kiếm toán mà làm. Nhưng mà thiệt là nó khó quá, mà rất là bực mình vì không có cách nào biết được đáp án đúng để so sánh 🙂 🙂 Mình đã làm bài này được 3 ngày rồi. May nhất chắc là mỗi ngày mỗi check thì thấy mình lại làm đúng thêm một phần của bài đó! Chứ không phải kiểu “no progress” đâu nha. Hôm nay dừng lại ở đây, đi được hơn một nửa hôm nọ, vậy là yên tâm. Ít ra mình thông minh hơn mình của hôm qua, dù cái bài này thiệt sự không biết sẽ kéo dài tới khi nào.

À nhưng còn vui vì cảm thấy mình gần hơn với câu trả lời cuối cùng nữa. Mong là một ngày nữa thôi thì sẽ xong. Chứ cứ kéo mãi thì không còn gì thú vui của toán học nữa ^^

Mình vừa nằm coi Twilight phần 3 với bạn một lúc thì thấy Bella quá nhảm nhí và trẻ con, nên mình quyết định vô phòng và đọc cho xong cuốn sách dang dở.

Đó là mở đầu. Còn đây là phần chính: ít ai biết mình có một nỗi sợ nhỏ mỗi khi đọc sách.

Không ai biết vì cái nỗi sợ này không có gì vẻ vang cả. Không sợ côn trùng bọ nhện hay gì hết mà lại panic nhẹ mỗi lần mở sách ra thì nghe rất ngộ. Nhưng mà ừa, mình cứ hay có cảm giác hồi hộp như vậy. Lý do thì nhiều lắm. Sách dày nên dễ nản. Không biết cuốn sách đó có hợp với mình hay không. Sách tiếng anh cũng có nhiều cấp độ khác nhau, và liệu cuốn sách mình sẽ đọc có phải là một cuốn ở trình độ mình. Sợ nhất chắc là cái cảm giác bỏ cuộc giữa chừng — bỏ cuộc lúc đọc một cuốn sách thôi thì còn sẽ bỏ cuộc với cái gì nữa 🙂

Vậy đó, nhiều lắm. Mình có nhiều nỗi hoảng loạn nhẹ nhẹ, nhưng mà mình coi chúng là đà đẩy nhiều hơn là làm mình chùn bước. Mình thích cảm giác biết được cuộc đời của ai đó trong một cuốn sách mình đã bắt đầu đọc sẽ kết thúc thế nào. Muốn biết triết lý của tác giả là gì. Muốn học được điều mới từ cuốn sách và ừa mình luôn luôn học được gì đó nếu mình thật sự muốn. Hay tìm cả câu trả lời cho chính cuộc đời của mình.

Và vì có nhiều sự muốn hơn, mình chọn vượt qua những nỗi sợ hãi.

Post-Bella and Twilight thì chỉ có mấy chuyện vặt vậy thôi. Mình luôn động viên người khác đọc, nhưng giống như việc mình không thể thích việc vẽ nếu người chỉ mình vẽ là người sinh ra đã biết cầm cọ, thì mình không thể ủng hộ người khác đọc bằng việc nói mình vừa chào đời đã biết chữ. Mình cũng ngu ngơ học quài mới đọc được, nhưng mà mình thích cảm giác được chiến thắng những nỗi sợ nho nhỏ, nên mình kiên trì lật lật, và cũng thu hoạch được một gia tài nho nhỏ đó.

Suối Nguồn khởi đầu từ ngày Howard Roark bị đuổi khỏi Học viện Kiến trúc sư Stanton danh giá. Là thước phim nhanh rồi lại chậm qua những ngày tháng anh ở phiêu bạt tìm chỗ đứng cho tài năng của mình. Khoảng thời gian đó, anh đã bị vô số người dè bỉu và tìm cách hãm hại. Anh có số bạn bè đếm trên đầu ngón tay, nhưng từng người trong số họ đều dành cho anh một sự tôn trọng hết mực — kính trọng con người vĩ đại và tài năng về kiến trúc của anh.

Còn những người anh gặp trên thương trường kia, mỗi người chạy theo quyền lực, theo những chuẩn mực xã hội đưa ra. Áp lên mình lớp mặt nạ giả tạo nhưng lại tự cho rằng đó chính là tài năng, là những gì họ sinh ra để có được.

Ai cũng bảo Howard Roark ích kỷ: anh bỏ ngoài tai mọi lời dèm pha và cả lời tán dương; anh làm việc độc lập và không đồng ý tham gia bất kỳ hội nhóm nào — đối với anh, một bản vẽ phải có sự thống nhất từ bên trong đến bên ngoài, và những kiểu kiến trúc cổ điển đã không còn hợp thời vì chúng vay mượn chất liệu của quá khứ mà áp vào lối sống hiện đại. Con người cũng vậy, sản phẩm của một cá thể phải là do cá thể đó bắt đầu định hình và hoàn chỉnh. Người ta cho rằng anh vị kỷ, anh chỉ nghĩ cho chính bản thân anh mà quên đi mất giá trị của một người trong một tập thể.

Nhưng người ta chưa từng hiểu, để nghĩ cho tập thể, mỗi cá thể phải biết cách nghĩ cho bản thân. Peter Keating luôn đeo đuổi lời tán dương của người khác. Bạn hỏi Peter Keating muốn gì nhất, câu trả lời của có lẽ là “sự công nhận”, nhưng anh được gì ngoài đánh mất chính mình và kết thúc bằng một cuộc sống cô độc đáng thương? Toohey Ellsworth và Gail Wynand coi trọng và ham muốn quyền lực mà chưa bao giờ nghĩ rằng một người chỉ có thể có quyền lực khi xã hội cho họ cái quyền đó. Họ sống như một loài ký sinh, thuận theo dòng người và rơi vào cùng khổ khi dòng đời thay đổi. Mà ta cũng biết rồi, dòng đời luôn đổi thay như vậy đấy.

Vậy, vị kỷ, hay vị tha nhân?

Suối Nguồn nói về xã hội New York khoảng gần 100 năm trước, một xã hội thượng lưu, những con người đứng từ trên cao nhìn xuống không ngừng giằng xé nhau. Cuốn sách vạch trần một cách trần trụi sự đeo đuổi quyền lực và chà đạp lên cái tôi. Có lẽ trong chúng ta ai cũng sống trong một thế giới nhỏ mà ta cần thăng tiến, ta muốn có được quyền lực, muốn được coi trọng. Mỗi người chúng ta có lẽ đều sống trong một New York phiên bản cá nhân hóa, và vì vậy chúng ta nên thử đọc một lần về Howard Roark, để cứu rỗi chính chúng ta.

To say “I love you”, one must first know how to say the “I”. (Tạm dịch: Để có thể nói “Anh yêu em”, anh phải nói được từ “anh” trước đã.)

Khi ta chưa làm thỏa mãn được cái tôi của chính mình, chưa tự biết yêu, tự biết dành cho bản thân những lời tán tụng và động viên, thì chúng ta chưa biết tán tụng và động viên người khác một cách chân thành nhất. Khi ta chưa biết cách giải thoát chính ta khỏi sự cô đơn, thì ta chưa thể dựa dẫm vào ai khác làm cho ta khỏi cô đơn được. Nếu có, ta chỉ đang là một loài ký sinh, hút lấy hút để chất sống của một kẻ vị tha nhân khác. Nếu có, ta đang mưu cầu tình yêu thương, mà đôi khi có thể nhầm lẫn là lòng thương hại, hơn là cái tôi muốn được yêu chỉ đơn giản vì tình yêu.

Nên hãy nhớ, vị kỷ trước, rồi ta sẽ tự biết làm thế nào để sống vị tha nhân.

Một cuốn sách rất dày, đầy triết lý, nhưng dễ đọc và nhiều điều để ngẫm. Ayn Rand vô cùng tài tình trong cách xây dựng nhân vật — bà không chỉ tạo nhân vật làm cho mạch truyện hấp dẫn hơn, mà chính những triết lý của từng người với những góc nhìn khác nhau về lòng ích kỷ và sự vị tha đã làm nổi bật lên lý tưởng cuối cùng. Một cuốn sách đáng để đọc một lần, và với tôi thì đáng cho một vài lần nữa.

Và cũng chân thành cảm ơn nhóm dịch giả của NXB Trẻ đã vô cùng xuất sắc với bản dịch này.